loader image

materiały związane z tematem: okupacja

Stefan Mroczkowski

Człowiek – legenda poznańskiej TVP. Od 1957 roku wraz z innymi tworzył poznański ośrodek telewizji. W latach 70. i 80. ubiegłego wieku stał się symbolem

Czytaj więcej »

Maria Henryka Jankowska

Emerytowana sędzia Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń w Gdyni, absolwentka prawa na uniwersytecie poznańskim. Okupację niemiecką 1939-1945 przeżyła w Poznaniu. Matka pani Marii została ciężko

Czytaj więcej »

Rosjanie przynieśli mi marmoladę

WOJNA, OKUPACJA. Maria Jankowska to emerytowana sędzia Okręgowego Sądu Pracy w Gdyni, absolwentka prawa na uniwersytecie poznańskim. Urodziła się w 1934 roku, mieszkała na poznańskim

Czytaj więcej »

Strzelali, ale miałam chyba żyć

WOJNA, OKUPACJA. Maria Jankowska to emerytowana sędzia Okręgowego Sądu Pracy w Gdyni, absolwentka prawa na uniwersytecie poznańskim. Urodziła się w 1934 roku, mieszkała na poznańskim

Czytaj więcej »

Maria, która widziała wojnę

Aby zdobyć tę relację, trzeba było pojechać do Gdyni. Tam bowiem mieszka dziś 86-letnia Maria Henryka Jankowska, emerytowana sędzia Okręgowego Sądu Pracy. Jako pięcioletnia dziewczynka widziała początek wojny w Poznaniu, a potem – brutalne rządy Niemców w mieście.

Czytaj więcej »

Ojciec przyszedł i zemdlał

WOJNA, OKUPACJA. Maria Jankowska to emerytowana sędzia Okręgowego Sądu Pracy w Gdyni, absolwentka prawa na uniwersytecie poznańskim. Matka pani Marii została ciężko pobita w niemieckiej

Czytaj więcej »

Barbara Zielazek-Kobylańska

Urodzona w 1922 r., przed wojną była mieszkanką Poznania. Mieszkała przy ul. Bukowskiej na wysokości koszar, pracowała w biurze sprzedaży witraży Morawskiego. W czasie okupacji

Czytaj więcej »

Leokadia Wolniewicz

Urodzona w 1926 roku, miała czwórkę rodzeństwa. Żyła w dostatniej rodzinie w Poznaniu, w świeżo zbudowanym domu. – Było dobrze, ale jak wojna się zaczęła,

Czytaj więcej »

Wanda Wojtkowiak

Gdy wybuchła wojna, miała 16 lat. We wrześniu 1940 r. jej rodzina została wysiedlona z domu we wsi Mikuszewo (powiat Września). Na ich miejsce okupanci

Czytaj więcej »

Jan Winny

Syn rolnika ze wsi Grodzisk (powiat Pleszew), wysiedlonego przez niemieckie władze policyjne w 1939 roku. Winnych przewieziono do położonego niedaleko majątku Zawidowice. Jego ojciec i

Czytaj więcej »

Alina Wiciak

Jako dziecko przeżyła wysiedlenie z poznańskiego mieszkania przy ówczesnej ulicy Marszałka Focha (dziś ul. Głogowska). – Weszło dwóch panów w mundurach i nakazali nam opuścić

Czytaj więcej »

Zenon Wechmann

Harcerz i więzień polityczny stalinowskiej Polski. Dziś jest prezesem Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego Oddział Wielkopolski i przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych. Urodził

Czytaj więcej »

Zofia Wawrzyniak

Wysiedlona jako 12-letnie dziecko ze wsi Januszewice (powiat Grodzisk Wielkopolski), jako uczennica 3 klasy szkoły podstawowej. Jej ojciec był żołnierzem armii niemieckiej podczas I wojny

Czytaj więcej »

Franciszek Wawrzyniak

W grudniu 1940 rodzina Wawrzyniaków została wysiedlona z domu w Kicinie i wywieziona do obozu przesiedleńczego w Łodzi, a następnie do wsi Ochudno koło Wyszkowa

Czytaj więcej »

Wanda Wasik

Urodzona w Poznaniu, ukończyła studia historii sztuki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza oraz Studium Plastyczne pod kierunkiem prof. Stanisława Szczepańskiego i prof. Wacława Twarowskiego.

Czytaj więcej »

Henryk Wachowski

rodzony w 1935 roku, syn Marii z domu Zimny i Tomasza Wachowskiego. Jego ojciec był powstańcem wielkopolskim, został ciężko ranny w walkach pod Wolsztynem. Jako

Czytaj więcej »

Stefania Tokarska-Kaszub

Harcmistrzyni, w czasie wojny członkini Szarych Szeregów. Autorka prac o konspiracji harcerskiej w Poznaniu w czasie II wojny światowej, m.in. książki o poetce – inwalidce

Czytaj więcej »

Maria Świderska

W czasie niemieckiej okupacji była dzieckiem, mieszkała w Poznaniu. W rozmowie z PAHM opowiadała o butnych zachowaniach okupantów, o ich okrucieństwie w więzieniu na Młyńskiej,

Czytaj więcej »

Henryk Świątek

Urodził się 27 września 1934 roku w Korytnicy w powiecie krotoszyńskim. Jego rodzicami byli Stanisław i Irena z domu Wróbel. Jako dziecko mieszkał z rodzicami

Czytaj więcej »

Aleksander Śmigielski

Syn pracownika Urzędu Miar i Wag w Lesznie. W 1938 r. rozpoczął naukę w szkole powszechnej przy ul. Szkolnej w Śremie. Należał do ZHP, do

Czytaj więcej »

Józef Szofer

Urodzony 13 października 1929 roku. Syn Józefa, gospodarza z Wytomyśla (powiat nowotomyski). Wysiedlony przez Niemców 13 grudnia 1939 roku o godzinie trzeciej w nocy. Dostali

Czytaj więcej »

Władysław Szała

Pochodził ze wsi Januszewice nad jeziorem Strykowskim, z liczącej ośmioro dzieci rodziny. Ojciec był powstańcem wielkopolskim. Jego rodzice mieli przed wojną 25-hektarowe gospodarstwo. W rodzinnej

Czytaj więcej »

Teresa Stankiewicz

Urodzona w 1923 r. Porucznik Armii Krajowej, członkini Szarych Szeregów, z domu Ruks. Urodziła się w Skalmierzycach, była jedynaczką. Jej ojciec był kolejarzem. Rok po

Czytaj więcej »

Jerzy Solarski

Lekkoatleta AZS Poznań. Z klubem akademickim związał się na przełomie lat 40. i 50. minionego stulecia. W latach 50. zaliczał się do najlepszych sprinterów w

Czytaj więcej »

Maria Sobocka

Urodzona w 1936 roku. Pochodzi ze wsi Łukaszewo (powiat Jarosiński). W 1903 r. jej dziadkowie kupili tam resztówkę od Jaraczewskich. W czwartek 26 października 1939

Czytaj więcej »

Aleksander Skoracki

Urodzony w 1931 r. w Śmiglu, syn piekarza. Od 1937 r. mieszkał z rodziną w Kościanie, jego rodzice mieli sklep bławatów. W sierpniu 1939 r.

Czytaj więcej »

Irena Sikorska

Córka Marii z d. Zimny i Tomasza Wachowskiego. Ojciec był powstańcem wielkopolskim, został ciężko ranny w walkach pod Wolsztynem. Jako żołnierz 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich

Czytaj więcej »

Janina Rozmiarek

Gdy wybuchła wojna, Janina miała 17 lat. Dzień przed Wigilią Niemcy w 20 minut wyrzucili jej rodzinę (rodziców i piątkę dzieci, w tym dwuletniego braciszka)

Czytaj więcej »

Daniel Rossa

Urodzony w 1940 r. Miał trzy siostry i brata. Jeszcze jako niemowlę, w październiku 1940 roku wraz z rodzicami i rodzeństwem przeżył wysiedlenie. Niemcy przyszli

Czytaj więcej »

Janusz Remlein

Żołnierz Armii Krajowej pseudonim „Bomba”, powstaniec warszawski. Jego rodzina ze strony ojca ma niemieckie korzenie, wywodzi się z bambrów – podpoznańskich osiedleńców z Bambergu z

Czytaj więcej »

Bogusław Olejniczak

Pedagog, artysta, harcerz. Urodzony 10 maja 1930 roku w Poznaniu. Jego ojciec był działaczem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Jeżycach, walczył w I wojnie światowej, zdezerterował

Czytaj więcej »

Jan Nowowiejski

Urodzony 24 czerwca 1933 r. w Piątkowie, zmarł 6 sierpnia 2016 r. w Poznaniu. Najmłodszy syn Feliksa Nowowiejskiego, kompozytora muzyki do Roty. Pianista, organista, klawesynista

Czytaj więcej »

Ewa Nowakowska

Urodzona w 1938 roku w Poznaniu Córka Edmunda Gaussa, oficera Wojska Polskiego oraz Marii Gauss, z domu Bryzińskiej. Jej ojciec miał fabrykę okuć metalowych, która

Czytaj więcej »

Anna Muszyńska-Kobacka

Córka małżeństwa nauczycieli z Poznania. We wrześniu 1939 r. próbowali uciekać na wschód, ale po tygodniu tułaczki wrócili do trzypokojowego mieszkania na ul. Reymonta. 8

Czytaj więcej »

Henryka Maciejewska

Ziemianka, córka właściciela 200-hektarowego majątku w Kłodzisku (powiat szamotulski), po wojnie rozparcelowanego. 3 grudnia 1939 r. w ciągu pół godziny zostali wysiedleni przez niemieckich okupantów.

Czytaj więcej »

Barbara Łukomska-Chudak

Urodzona w 1924 r. córka przedwojennego poznańskiego kupca, właściciela restauracji przy pl. Wielkopolskim (wtedy Sapieżyński), a potem przy Teatrze Nowym. Interes jednak nie szedł dobrze.

Czytaj więcej »

Stefan Lamęcki

Urodzony w 1932 r. w Poznaniu. Wieloletni pracownik Polskiego Radia, a także TVP. Dzieciństwo, które przypadło na okres okupacji – i młodość – spędził na

Czytaj więcej »

Stefan Kwaśniewski

Wysiedlony z Piekarzewa w marcu 1944 r., w bydlęcych wagonach do Żabikowa, a potem do Niemiec (do Dessau). Jego matka była wdową z szóstką dzieci.

Czytaj więcej »

Maria Krzyżańska

Kapitan rezerwy Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Urodziła się 15 listopada 1924 roku w Gnieźnie jako córka Marii i Łucjana Mikołajczaków, właścicieli drogerii. Ojciec był

Czytaj więcej »

Marian Kretkowski

Ojciec Mariana Kretkowskiego był uczestnikiem strajku dzieci wrzesińskich, a także powstańcem wielkopolskim (oddział wrzesiński) i śląskim. Wcześniej był kierowcą gen. Schwerina, walczył w armii niemieckiej

Czytaj więcej »

Wojciech Kęszycki

Urodzony 30 maja 1922 r. w Błociszewie pod Śremem, zmarł 20 lipca 2015 r. w Poznaniu. Ziemianin herbu Nałęcz, przed wojną mieszkał w pałacu w

Czytaj więcej »

Jan Jankowski

Syn sołtysa Pacanowic (powiat Pleszew), miał siedmioro rodzeństwa: trzy siostry i czterech braci. Wysiedlony wraz z rodziną z gospodarstwa 12 sierpnia 1940 roku. Zawieziono ich

Czytaj więcej »

Stanisław Janiec

Urodzony w 1927 r. Syn powstańca wielkopolskiego. Pochodził z Dobrzycy. W sierpniu 1935 roku wraz z rodziną przeprowadził się z Dobrzycy do Poznania. Zamieszkali w

Czytaj więcej »

Czesław Janicki

Urodzony 19 lipca 1926 r. w Korytnicy, zmarł 29 grudnia 2012 r. w Poznaniu. Polski polityk, działacz ZSL i PSL, wicepremier i minister rolnictwa, leśnictwa

Czytaj więcej »

Mieczysław Hejnowicz

Pochodził z licznej rodziny w Gostyniu. Miał dziesięcioro rodzeństwa. Jego ojciec był właścicielem małego młyna, prezesem związku młynarzy wielkopolskich, w I wojnie światowej walczył pod

Czytaj więcej »

Zbigniew Grześkowiak

Syn przedwojennego sołtysa z Pacanowic. W nocy 8 grudnia 1939 r. został wysiedlony przez Niemców z rodzinnego domu we wsi Pieluchy (powiat Pleszew), z domu

Czytaj więcej »

Andrzej Gładysz

Syn Mariana Gładysza, posła i ekonomisty. Był jednym z najbardziej znanych poznańskich prawników. W latach 1990 – 98 był prezesem Sądu Rejonowego (potem Okręgowego) w

Czytaj więcej »

Marta Gładyś

Urodziła się w 1925 r. w Westfalii w Niemczech. Jej rodzice poznali się w Związku Polaków w Niemczech. W 1936 r. jej ojciec wrócił do

Czytaj więcej »

Marian Fellman

Urodzony w grudniu 1935 roku. Syn powstańca wielkopolskiego z Kościana, jego matka byłą „dzieckiem wrzesińskim”, uczestniczką słynnego strajku szkolnego we Wrześni w 1901-1902 roku. Wraz

Czytaj więcej »

Sabina Dobkiewicz

Jesienią 1939 r. została wraz z rodzicami i siedmiorgiem rodzeństwa wysiedlona przez Niemców z Chrzypska Wielkiego (gmina Międzychód). Wcześniej rodzice mieli gospodarstwo rolne i uprawiali

Czytaj więcej »

Ewa Czarkowska

Córka mistrza malarskiego, wysiedlona w czasie wojny przez Niemców z rodziną z domu przy ulicy Marynarskiej. Z dzieciństwa pozostał jej tylko pluszowy miś (już bez

Czytaj więcej »

Zbigniew Cymerys

Urodzony 4 stycznia 1931 roku w Sroczynie (gmina Kiszkowo, powiat Gniezno) jako drugie dziecko Piotra Cymerysa (miał starszego brata Mieczysława, ur. W 1929 r. oraz

Czytaj więcej »

Jadwiga Cicha

Urodzona w 1931 roku. Córka lekarza z Grodziska Wielkopolskiego, uwięzionego we wrześniu 1939 roku przez Niemców. 28 listopada 1939 roku wraz z rodzicami i siostrą

Czytaj więcej »

Regina Chrzanowska

Urodzona w 1916 roku w Zbęchach pod Śremem przedwojenna, okupacyjna i powojenna nauczycielka. Za uczenie dzieci we wsi podczas okupacji pani Regina zapłaciła pobytem w

Czytaj więcej »

Maria Binkowska-Skoczek

Przed wojną mieszkała z rodzicami przy Alei Marcinkowskiego 14. Jej rodzice mieli zakład kuśnierski i sklep na ul. Podgórnej w Poznaniu. Ojciec pani Marii był

Czytaj więcej »

Jan Bobkiewicz

Urodzony w 1929 roku w Gostyniu, syn właścicieli sklepu kolonialno-spożywczego i piekarni. Od 1934 r. po śmierci ojca interes prowadziła jego matka. Do wybuchu wojny

Czytaj więcej »

Baruch Bergman

Jeden z ostatnich poznańskich Żydów. Urodził się w Poznaniu w 1925 r., w żydowskie święto Rosz ha szana (czyli żydowski Nowy Rok). Uroczystość obrzezania wypadła

Czytaj więcej »

Maciej Bąkowski

Urodzony w 1935 r. Najmłodszy syn technika dentystycznego z uprawnieniami do leczenia, który mieszkał początkowo na ul. Woźnej w Poznaniu, a potem zbudował dom na

Czytaj więcej »

Bernard Bachorski

Syn inwalidy wojennego, powstańca wielkopolskiego spod Inowrocławia. Pochodził z rodziny robotniczej. W pierwszych miesiącach okupacji jego ojciec był ciągle zatrzymywany przez Niemców i przesłuchiwany na

Czytaj więcej »
barbara-zielazek-kobylanska

Idą! Do dzisiaj ich słyszę!

Urodzona w 1922 r. Barbara Zielazek-Kobylańska była przed wojną mieszkanką Poznania. Mieszkała przy ul. Bukowskiej na wysokości koszar, pracowała w biurze sprzedaży witraży Morawskiego. W

Czytaj więcej »
mieczysław-hejnowicz

Gostyń był zszokowany tym mordem

Pochodził z licznej, 13-osobowej rodziny w Gostyniu. Ojciec był właścicielem małego młyna, lokalnym politykiem Stronnictwa Narodowego, działał w “Sokole”. Zginął w masowej egzekucji na rynku

Czytaj więcej »
mieczysław-hejnowicz

Okupanci szukali Führera Gostynia

Pochodził z licznej, 13-osobowej rodziny w Gostyniu. Ojciec był właścicielem małego młyna, lokalnym politykiem Stronnictwa Narodowego, działał w “Sokole”. Zginął w masowej egzekucji na rynku

Czytaj więcej »
Marian-Kretkowski

We wkładki miałem wszyte złote marki

Nagranie archiwalne, przepraszamy za złą jakość. Ojciec Mariana Kretkowskiego był powstańcem wielkopolskim (oddział wrzesiński) i śląskim. Wcześniej był kierowcą gen. Schwerina, walczył w armii niemieckiej

Czytaj więcej »