Witamy na blogu
HISTORIA (O)MÓWIONA
Każda rozmowa ze świadkiem historii jest inna. Każda niesie ze sobą nowe doświadczenia, odkrycia, wzruszenia i treści, które nie zawsze znajdują odbicie w nagraniu.
Właśnie dlatego prowadzimy dla Was także blog Historia (o)mówiona. Na blogu opisujemy wszystko to, co niewidoczne, a ważne. Omawiamy wywiady, ujawniamy ich kulisy i poszerzamy ich treści. Staramy się, by nasze relacje były dla Was jeszcze ciekawsze.
– Jutro nas gdzieś wywożą! – krzyknął do syna major Jan Michał Madziara, sowiecki jeniec, gdy widzieli się ostatni raz we wrześniu 1939 roku w Równem. Janek nigdy go już nie zobaczył – oficer zginął, zabity strzałem w tył głowy w Charkowie.
O ich ofierze od 20 lat przypomina w Poznaniu pomnik Ofiar Katynia i Sybiru, stojący w parku na tyłach zamku. Wiosną 1940 roku niemal 2 tysiące Wielkopolan znalazło śmierć w sowieckich egzekucjach.
Dla donosicieli nie było „zmiłuj”. Likwidowano ich bez skrupułów. Wojna to nie zabawa, tylko walka o życie. O przetrwanie. Albo my ich, albo oni nas. Publikujemy dziś nagranie szczególne – wspomnienia likwidatora niemieckich kolaborantów.
W naszych nagraniach dotyczących II wojny światowej i okupacji w Wielkopolsce co jakiś czas zdarza się relacja o dobrym, a przynajmniej bardziej ludzkim Niemcu czy Niemce. Nie unieważnia to w żaden sposób potwornej skali przestępstw i zbrodni okupanta – ale pokazuje, że nawet w tak trudnych czasach niektórzy przedstawiciele „rasy panów” potrafili zachować się przyzwoicie.
Kiedy ich kraj rozpadał się jak domek z kart, bezpieczeństwa dla swoich bliskich szukali w ucieczkach na wschód. Dramatyczne wyprawy Wielkopolan pod bombami trwały do połowy września 1939 roku.
Żydzi mieli zostać wyniszczeni – i niemieccy naziści ich zgładzili. Polacy mieli zostać usunięci na Syberię albo do Brazylii. Tak wyobrażali sobie przyszłość polskich ziem niemieccy okupanci, upojeni zwycięstwem z 1939 roku.
Nasze dwa archiwalne nagrania pokazują, jak różne, a jednocześnie jak podobne były wojenne losy i doświadczenia Polaków na Warmii i w okupowanej Wielkopolsce.
Bystry chłopak zawsze zobaczy więcej, niż inni. We wrześniu 1939 roku ośmioletni mieszkaniec Śremu stał się mimowolnym świadkiem początku wojny i terroru. Niemieckie bombardowanie, potem dwie egzekucje i brutalne nowe porządki. Opowiada o nich, jakby to wszystko wydarzyło się wczoraj.
