loader image

Wyrzucili nas z łóżeczek, krzyczeli „Raus! Raus!”

Polska rodzina wysiedlana z Kraju Warty, ze wsi Dąbrowa.
fot. Bundesarchiv/wikipedia.commonwelth

Wyobrażam sobie, że każdy, kto we wczesnym dzieciństwie przeżył traumę utraty rodzinnego domu, pamięta ją do końca życia. I tym bardziej, podwójnie lub potrójnie ceni i docenia to, co ma współcześnie.

Kiedy po nich przyszli, Barbara Pazoła była małą dziewczynką. Z tamtego strasznego dnia, kiedy ludzie mówiący do nich, a raczej krzyczący w obcym, brzmiącym gardłowo języku odebrali jej dom i poczucie bezpieczeństwa, zapamiętała tylko szczękanie swoich zębów ze strachu (- Wyrzucili nas z łóżeczek, krzyczeli „Raus! Raus!”). I jeszcze to, że wraz z braciszkiem trzymali się spódnicy mamy, byle tylko się nie zgubić. Mama wzięła na ręce najmniejszą z ich rodziny, niespełna dwuletnią siostrę – i to, co mogli zabrać w dłonie – i poszli. Najpierw do wielkiej hali w Krobi, potem – pojechali pociągiem do Łodzi. Na łaskę losu – a raczej dla dwóch rodzin niemieckich następców – zostawili ciepły dom, dobrze zaopatrzony w zapasy dżemów i kompotów na zimę i drewno. Za plecami został dom, w dłoni – tobołek z namiastką majątku.
Rodzina Rossów, przez Niemców zakwalifikowana jako Żydzi, właściwie cudem uniknęła śmierci w obozie w Gross Rosen. Zdecydował przypadek, awaria hamulców wagonu, w którym wieziono ich na śmierć. Co przeszli tułając się po filiach niemieckich obozów i wracając w rodzinne strony, dziś trudno sobie wyobrazić. Dość powiedzieć, że choć przeżyli wojnę, śmierć o mały włos nie spotkała ich z rąk „wyzwolicieli”.

Benigna Owczarczak dobrze zapamiętała wejście Niemców do Śremu we wrześniu 1939 roku. I nowe, zaprowadzone przez okupantów porządki. Takie, jak na przykład zasada, że węgiel na zimę w kolejce otrzymują tylko Niemcy. – Für Pole gibts keine Kohle! – perorował miejscowy przedstawiciel „rasy panów”. I choć była mała i potrafiła się sprytnie wkręcić w kolejkę, do domu wracała z niczym.

Zapraszamy do obejrzenia/odsłuchania kolejnych nagrań osób, które doświadczyły, co znaczy wojna, rozpętana w imię chorych, nacjonalistycznych i rasistowskich ideologii.
Nasze nagrania znajdziecie w zakładce Najnowsze.
Dobrego odbioru!
Piotr Bojarski

Subskrybuj aby być na bieżąco